A reyalidat d’Espanya no ye a que mos fan creyer, ixo dicen os que sapen d’economia.  No cal estar muy agudo ta veyer-lo. Fa tres anyos quí no teneba un BMW? Quí no puyaba a Formigal con o suyo Cayenne? Os que s’heban mercato un chalet en as Lomas Badaguas, que puyaban ta la val de l’Aragon.

Y agora, totz conoixemos a presonas que son en o auture, o mismo somos nusatros os que somos en l’auture. Muchos habion de marchar, mas que mas os chovens. Un estau con un porcentaches de 40% en l’auture de la choventut… qué fer? Marchar, estudear (si bi-ha diners) o… cosa.

He leyito l’articlo de Niño Becerra, Catedratico de la Ramón Llull, y soi d’alcuerdo en muitas qüestions. «Espanya tornara a estar bien» —Remake de l’espot de Aznar—; Quan estió bien? Quan Europa mos boso as autovias? Quan venion as interpresas automovilisticas porque bi-heba man d’obra barata?

A España empezaron a dejarle ser algo en los 80: España había alcanzado una masa crítica tal que posibilitaba la realización de negocios -en España- a gran escala, es decir, España ya estaba madura para ir introduciéndola en el circuito de financiero-productivo internacional. Tras la deriva hacia un enfoque monetarista: España fue pionera: el Sr. Abril Martorell, la ‘reconversión industrial’ -¿la recuerdan?-: 3 B de pelas de entonces, la introducción del IVA -sin transición-, la reforma laboral, … la entrada en Europa, y a partir de aquí la Expo, las Olimpiadas, la inversión extranjera, el boom del ladrillo, el crédito, la segunda reconversión, el new boom del ladrillo, el hiperendeudamiento, cinco millones de inmigrantes, el ‘España va más que bien’, el Mundial de Sudáfrica.

Ahora resten los fondos europeos recibidos, toda la deuda contraída: TO-DA, la inversión especulativa recibida, … ¿qué queda?, pues lo cierto es que muy poco en el haber y mucho en el debe. Y esto que queda nos dicen que corresponde a un país rico. Bueno, si comparamos a España con Albania, o con Malawi, o con Birmania, o con Surinam, pues si: España es un país rico, y las españolas y los españoles deben estar satisfechísimas/os

Y l’esvenider? Pues si, yo tamien soi con el. Si prencipio a sentir a los politicos y expertos prenunciant discursos de «no tos faigatz» «pasa rai!» ye quan tiengo cerina y medrana. No por yo, yo ya soi difuera y con suarde habre traballo uns poquers d’anyos sino por totz os que quedan, por totz os que habran de marchar.

España es un país pobre que se va a empobrecer más. España seguirá exportando lo que ahora exporta si sus costes de producción son lo suficientemente bajos como para que lo que vende fuera sea competitivo, pero como lo que España fabrica es de bajo valor será a través de salarios reducidos, impuestos reducidos, despidos baratos y flexibilidad flexible como España logrará mantener su competitividad. España seguirá recibiendo turistas, pero como las capacidades de gasto de la mayoría de gentes que a España vienen van a menos, España necesitará abaratar más y más lo que España ofrece para que esos turistas cada vez más pobres continúen viniendo. Y, ¿qué más exportará España?, algún bien y servicio de muy alto valor elaborado en los escasísimos clusters tecnológicos que en España hay, y poco más, y con eso España va tener que crecer para pagar lo que debe, alimentar y cuidar a su ciudadanía, y hacer hucha para el futuro. Como que no, ¿verdad?.

Agárrense a la silla porque vienen curvas: ríanse de las del Col de Turini. Cuanto más oigan que España es un país rico, peor será; cuanto más se repita que las rentas medias españolas van a poder afrontar sin problemas los ajustes que vienen, más terrible será. Agárrense a la silla porque lo que viene es fuerte, y lo peor: es inevitable, por lo que aquello de que ‘Virgencita: que me quede como estoy’, es imposible. Amén.

Si. Puet estar que siga una dentrada muit pesimista, pero si queretz, podetz mirar aquí lo que pasaba en Grecia, un anyo antis de tot isto. Tos remeratz de la canta de Bob Marley, Exodus? Pues ixo, movement of the people.

Nouméa — 17/04/2011

Ista isla —mas correutament archipielago— tien muitas luengas con grands esferencias en totz os rans: a prenuncia de as «r» estaría un buen exemplo u mismo as familias de procedencia. A sociedat kanaka yera rexita por os clans d’as tribus; istas, amugatan o suyo territorio con emblemas que yeran representatos en petroglifos. A vida se feba en as tribus. Plegon os angleses y mas tardi os franceses, prencipiaba a colonizacion.

Isto sabeba yo quan conoxié a Abo una nueit que yera en una placha de Nouméa. Abo, mesache naxito en Ouvéa (Iaïï), islas de la leyaltat y con ideyas independentistas venio ta yo cridando. El creyeba que yo yera frances (veyio que yera blanco cosa que no puet amgar-se-ne) y prencipio a chilar en a suya luenga. Yo li recenté en francés que no li compreneba y quan paró cuenta en o mio acento espanyol prencipio a charradeta en frances.

— Por que yes aqui?

— Quereba conoixer una atra cultura que estiese esferent a l’Europeya y tamien veyer ista parti d’o mundo, mismo si ye prou luent de la mia casa… Quiers fer-te una biera con yo?

La cullio y recento a suya vida. Teneba 20 anyos y li feba muito goyo a luenga espanyola. Li quacaba muito mas que la francesa porque —seguntes diciba— yera una luenga fiera trayita por os colonizadors. Os mismos que prevocon —contino a charradeta— les événements de Ouvéa (anque el encara no heba naxito). Yera la mia cumpleanyadas y li pregunte como yera la canta en a suya luenga.

—Nusatros no en tenemos una. En a nuestra cultura no cal festellar os anyos, sino os diyas. A tu he de charrar-te en frances, porque no me remero de l’espanyol y no conoixes a mia luenga. Asinas mos replecamos.

Trobo asabelo interesant que siga o francés a luenga franca en un territorio que ye a mas de 18 000 kilometros. Como se ha arribato a isto?

Francia, gran esfensor d’o centralizacion no replecaba —y encara contina sin de fer-lo— que en o suyo territorio se fablase una atra cosa que no estiese lo frances. Ye verdat que aqui lo teneba prou dificil, tant que huet pueden sentir-se en a carrera luengas kanakas y wallisinas. Manimenos, o francés ye aqui a luenga de prestixio y la prencipal en as comunicacions dentre a chent por muitas ragons:

•Historicas:

O frances, luenga de l’imperio colonial. Quan Francia adibiba un nuevo territorio a lo suyo imperio, a luenga oficial deveniba lo frances. Isto mismo ocurriba con os atros imperios d’a epoca colonial.

•Ideolochicas:

O razonamiento ideolochico frances sigue ista linia: en Francia se fabla frances asinas que si isto ye Francia cal emplegar o frances.

•Politicas:

Estau centralista, almenistracion centralizata, tot ha de pasar por Paris asinas que tot ha de estar en a luenga de istos funcionarios. En una atra dentrada ya tos metere mas exemplos de centralizacion.

•Economicas:

Os negocios en as colonias han de estar siempre con a metropoli, por ixo son colonias —autualment se lis dice dominios u territorios de ultramar. Os intercambeos economicos son con a metropoli de luenga francesa asinas que ta treballar s’amenistaba lo frances.

•Amostranza:

Sistema educativo frances —gracias a ixo soi aqui, tot cal dicir-lo— con metodolochia francesa y curriculas francesas. Luenga d’amostranza: frances. Bi-ha una asinnatura de «luenga rechional», como una luenga forana mas [ya bi-ha mas que en Aragon!] y eslexible. No fa muito tiempo prencipion a estudear a suya historia. Antis, emplegaban os mismos manuals que se trobaban por exemplo en Lyon.

•Comunicacion:

O frances autua como luenga de comunicacion dentre as tribus y dentre os nuevos colonos. Una luenga franca que totz sapen emplegar en as relacions interculturals…

Asinas que si Abo quiere charrar con bella presona de Poindimié, Bourail o Canala habra de fer uso d’ixa luenga que no li quaca ni brenca ni meya; si vienen estracheros tamien habra de fer-lo. O frances ye a luenga franca aqui, como ya estio o latin en Europa, como ye l’angles en o mundo o como estara… qui sape?

Nouville, Kanaky (Nouvelle-Calédonie) — 11/04/2011

Quan uno ye mayestro escubre cosetas asabelo interesants. Bi-ha vegadas qu’ixos trobos son quan a lición n’ha feito que prencipiar, os alunnos son en os suyos posientos y mirant si totz i sont.

—¿Makupua?

—Claude, ta vustet me digo Claude.

Asinas que Makupua, ta os no charrants d’as luengas inicials que bi’n-ha en ista isla ye Claude. Totas as vegadas que digas Makupua, el te risponderá «Claude». O suyo nombre ye ta la suya chent, quan ye difuera de la suya tribu totz han de dicirle o suyo nombre afrancesato. Iste zaguer nombre que no surte en os decuments oficials l’en fera servir siempre que no siga en a suya tribu, ye como si esen o nombre internacional y o nombre tribal. Manimenos, no ye la sola cultura que emplega ista internacionalización de los suyos nombres.

Remero que quan estié en Moldavia conoxié a bels chinos qui se diciban con nombres angleses… ¿Por qué? Els sapen que dengún saperá clamarlis en o suyo nombre, más que más porque ye muit dificil manullar una luenga tonal como a china asinas que se meten o suyo nombre en anglés quan son difuera de la suya tierra y a resta d’o mundo saperá como en fer-lo… quí no podrá dicir Henry? No ye masiau complicau.

Anque siga en a capital d’a isla, muitos d’os estudeants vienen de difuera y pasan as nueits en internatos d’o instituto. Bels d’els, quasi totz os kanakos d’as Islas de la Leyaltat y de lo nord, de la «selva» son bilingües con a luenga d’a suya tribu y lo francés. Muitas vegadas, os europeyos —os occidentals que millor comprenemos as atras culturas seguntes nusatros— mos xublidamos d’o que quiere dicir una cultura.

Un atro diya quan yeramos prencipiando o curso febamos exercicios de presentacions orals. Yo veyié que bi-heba una alunna que yera muit buena y sabeba muito más d’o que yera dicindo pero yera tamién asabelo niervuda y por ixo no fació muit bien l’exercicio. Yo li recenté que antes fablar devant d’a chent y ta que os niervols s’en vaigan prou luen un buen exercicio que foi yo ye prauticar devant d’un espiello.

ah, non, non monsieur, no cal fer ixo.

Ella diciba que no caleba mirar-se-ne os espiellos porque istos pillaban l’esprito d’a presona que se yera mirant y ya no les deixaban i surtir. Qué rispondes a ixo ? Qué puedes dicir-le ? «Ah! no sabeba cosa». Muitas vegadas son os alunnos os que m’amostran a yo y cal dicirles gracias por fer ixo.

Tic-Tac, Tic-Tac. As esleucions ya son aquí y os meyos lo sapen. En dos diyas he veyiu una noticia y una tira comica sobre o que clamoron eno suyo diya «A fuyida de cerebros».

O primer chornal en o que leyié declaracions de chovens que yeran difuera estió en El País, en a suya seución « Pre-parados» en a que os chovens emigrants espanyols s’esprisan y recentan as suyas esperencias. Tiengo a mías dubdas quan dicen as luengas que fablan (más que más porque muitos fan errors en espanyol) pero en cheneral tienen os mismos sentimients que tiengo yo. Entimás d’ixo, en iste mismo diario ya fablamos de «Las ilusiones perdidas» un articlo que torno a recomendar.

Ayere leyié en o mío Twitter bella cosa parexita d’o chornal conservador espanyol ABC titolato «España paga nuestra formación y otros países se aprovechan». Con o titol no bi-ha de problemas, ye asinas. Educación superior publica bosata por o gubierno espanyol y que dimpués bi-haiga que marchar ta atros paises a treaballar (o a prebar de treballar). Una miqueta más abaixo, no cal asperar muito,  l’ABC fabla d’a cheneración perduta de Zapatero. Seguntes els, os atros gubiernos habioron de fer-lo muit bien.

As citas que deixan no son muit esferents a lo que aparixe en atros meyos d’una atra ideolochía, aquí van bels eixemplos :

Esta joven da en el clavo con el denominador común que azota a quienes comentan la noticia en internet: muchas horas, poco salario, por el que tienen que dar las gracias.

Ixo no ye falso, vas mirant de trobar treballos án sigas bosatos, si no tiens ixa suarde pues caldrá fer-lo de gufanya, no ? A veyer, puet estar que mesmo bel diya plegues a estar mileurista.

Lola Álvarez cree que «se abusa de las prácticas y las becas», algo de lo que ella dice ser una víctima. Critica también que «la política de creación de empleo en España no se encuentra tan cualificada como los titulados universitarios» del país.

Bi-ha mesmo qui dice que :

El debate se torna agrio en las redes cuando se habla unilateralmente de la «culpa» del presidente actual del Gobierno, José Luis Rodríguez Zapatero. Unos, como Guillermo Rodríguez, apuntan más alto y responsabilizan al sistema económico y político, controlado por bancos y directivos de grandes empresas, con políticos corruptos con una avaricia sin límites.

Amigo becario que escribiés o decumento, estoi con tú !

Sin dembargo, m’ha parexito muito millor a tira comica que he leyiu huet en Ara Vallès titolata « Fuyita de cerebros, permanixencia d’estomacos agradexius ». Qué verdat ! De primeras, que marchen difuera os que no mos van a esleyir en as votacions ; ye un problema que lis bufa la pocha porque os suyos fillos van a trobar un buen treballo, ixo ye platero. L’auture Qué ye ixo ? Nunca en a mía vida no lo conoxié. De segundas, istos que son difuera no mos estobaran, isto seguira estando ta nusatros in saecula saeculorum asinas que… pasa rai !  Chhhtt que prencipia lo futbol.

Nouville — Kanaky (Nouvelle-Calédonie)                     22/03/2011

A historia d’ista isla no ye atra qu’una historia de colonización y racismo. En a epoca d’os grands trobos europeyos en o mundo, arriboron os angleses con James Cook —de feito l’avenida prencipal de Nouville leva o suyo nombre—. Marchoron os angleses, deixaron as malotías traitas dende Europa y arriboron os franceses.

Els s’apropioron d’ista tierra y metioron o sinyal francés (o que se feba en a epoca). Prencipió como isla-garchola, os franceses creyeban que a millor traza de rematar con o problemas yera nimbiar-los bien luent. Qué pasaba con os reyos que plegaban a suya condena ? En muitas vegadas, Francia no lis deixaba tornar, teneban ixe dreito privato. Manimenos, lis daban tierras.

Dovinatz de quí yeran ixas tierras ? Efeutivament, d’os kanakos como lis diciban os franceses ; os europeyos blancos preneban a tierra y a chent d’as tribus que y viviban habioron de marchar án lis diciban. Y ixo pues ? No yeran blancos, no yeran franceses, no teneban dengún dreito. No fa muito, bi-habió bella cosa parexita a una guerra cevil, clamada «les événements» y dimpués d’ixo prencipioron os achustos («accords Nouméa»).

Si no bi’n-ha de problemas, os kanakos, franceses, caledonians, wallisins, vietnamitas que viven aquí han de votar en 2014 un referendum d’independencia lo suyo esvenider. Encara no puedo prexinar os resultaus, pero siga o que siga estarán muit dificils.

L’altro’l diya, quan tornaba ta la mía cambra un mesache qui se clamaba Ken seguntes me dició, prencipió a fer-me bellas qüestions. D’án yes ? Yes mayestro ? Treballas en o liceo ? Una vegada que l’heba rispondito prencipió a charradeta. Ken ye en BTS (alto u baixo como una FP) d’incheniería, entimás d’ixo ya tien o suyo grau en Ciencias Politicas. Li recenté que yo soi muit interesato en as ciencias politicas y li demané án l’heba estudiato. « En París » —Capital d’a metropoli, me dicié ta yo— pero entimás adubió qu’heba feito politicas porque o suyo país estará independient en 2014 y s’amenistarán muitos politicos. Allí i dentrará Ken.

Remeré como en os procesos historicos de ex-colonización os liders siempre s’heban educato en a metropoli y s’i heban trayito as suyas ideyas. Yo también facié os míos estudeos en a capital d’Aragón de primeras, y en a d’Espanya dimpués. Sin dembargo, no cregio que siga un lider independentista como quiere estar Ken. Quí sape o que pasará en iste país ? Caldrá asperar.

Fa no muito tiempo leyié en El Imperio de Kapuscinski que os colonizadors u fillos de colonizadors tornan por sentiments de culpabilidat quan a colonia devient independient. Será isto como una nueva Archelia ? Estoi que no. De totas trazas, bi-ha chent con interpresas que ya son pensant en qué fer en atros territorios dimpués d’o 2014 au cas où. Yo tiengo as mías dubdas sobre os resultaus d’o referendum.

De primeras porque senguntes os achustos de Nouméa se ye caminant enta una soberanía compartita. Lo gubierno ye prenent competencias que Francia ya no nunca tiendrá pero bi-ha aspeutos con os que Kanaky no puet fer cosa. No puet pagar os chornals d’os mayestros que ye donant Francia, por eixemplo (uno d’os problemas d’os prés d’aquí ye por ixo) y no bi-ha muitos locals que quieran fer istos treballos por menos d’o qu’en tienent en a Metropoli… Prexinant muito puedo plegar ta la ideya de que Francia podiese donar una compensación, pero ixo no estará ta cutio. Y dimpués d’ixo ? Estaría como muitas atras ex-colonias d’Africa ? Veyeremos, o tiempo ye l’unico que l’en sape.

En istos diyas m’he trobato rematando un articlo que prencipié fa uns meses ta Rumania sobre Labordeta y o suyo primer LP «Cantar i Callar». M’ha parexito asabelo interesant veyer como muitos d’os problemas d’Aragón que yeran entimatos en as cantas de lo nuestro artista más entrenacional en os anyos 70 encara s’encerrinan en a nuestra sociedat.

Habié de leyer de muit buena gana a tesis de Carmen Gallego Ranedo titolata La inmigración africana en Zaragoza publicata en a Universitat Rovira i Virgili de Tarragona; mas especificament, os capetulos de la segunda parti que levan o nombre La inmigración extranjera en Aragón (pp. 123-269). Si sotz interesatos en iste tema tos recomiendo de leyer-la ya que se dicen cosas prou interesants.

En istas pachinas s’esfiende a ideya de que a emigración en ista tierra no ye cosa de un diya si no que gracias a idiosincrasia de la nuestra sociedat, a tradición de deixar o lugar án se naxió vien de muit luén. A primera ragón que me fería goyo sulinyar y que mos ye data en o estudeo aparixe por o sistema hereditario aragonés tradicional en o que tot o patrimonio le yera donato a lo primochenito; os atros chirmans habeban de fer-se con tierras y construyir a suya «casa» —pirenaicament fablant— dende cero. Isto prevocaba que os no-hereders habiesen de marchar en muitas vegadas de lo suyo lugar mirant de trovar o suyo esvenider.

Una atra qüestion que habría de fer-se ye: por qué si Aragón tien una superficie más gran que a que tien os Paises Baixos apenas tien población? y habríamos de continar con a venient pregunta, Por qué en Zaragoza vive a metat —alto u baixo— de la población aragonesa?

«Y mientras Zaragoza se repanchinga en su enorme desdoblamiento urbano para gloria de todos los especuladores del territorio, el resto crece en el silencio y aquella vieja pregunta de quién le cerrará los ojos a este país cuando esté callado, repercute en todos los costados, de valle a valle, de desierto a desierto, de páramo a páramo, de risco en risco y de un perfil humano que se acaba a otro perfil que nace, nuevo, increíblemente nuevo y absolutamente indiferente a la agonía sobrecogedora de toda nuestra historia crecida en piedra de murallones y de muros, de campanarios y corrales, de silencios y pesadumbres infinitas.»

Labordeta Subías, J.A. (1995) en Pueblos abandonados, ¿Un mundo perdido? Acín Fanlo, J.L y Pinilla, V.J. (coords.) Rolde de estudios aragoneses, Zaragoza. pp: 280-281

Rispuestas: A dura vida en os lugars, gubiernos que sabioron —o simplement no lis pretó— lebar as infraestructuras que s’amenistaban en os polius lugars de nuestra tierra, os frentes y as barallas d’a guerra cevil, entibos, l’efeuto clamada de los que prencipioron o camín d’a emigración dica Levant, Catalunya o Madrit…

«Precisamente un párrafo del primero1, el que dice “y dicen que hay tierras al Este donde se trabaja y pagan” quiere reflejar muy bien el destino de muchos aragoneses y su motivación para desplazarse. Un 60% del total de emigrantes se dirige hacia Barcelona y un 9% al resto de Cataluña 54. Los demás lo harán a Valencia (17%), sobre todo los de la provincia de Teruel; un 10% a Madrid y el resto repartido entre el País Vasco y, en menor medida, Canarias y Baleares.»

1 Se refiere a José Antonio Labordeta.

¿Y agora? Agora parixe que as cosas no cambearon muito. Os nuestros gubiernos democraticos han creyito que ha estau millor ta Aragón no luitar por as infraestructuras que amenistamos en os nuestros lugars. Ninos que han de devantar-se-ne as seis d’o matín ta pillar o bus que lis mena ta la escuela y tornan a la suya casa quan o sol fació muito que s’ha amagato, medicos que vienen una vegada por setmana, carreteras que as nieus y os chelos de l’hibierno deixan unos foraus asabelo periglosos, carreteras nacionals que no se quisioron desdoplar y en as que mueren muitas presonas cada anyada. Cal tener muito aimor por o tuyo lugar para no marchar.

O sentimiento prencipal que ye en muitos de nusatros estió muit buen esprisato en a canta de Ixo Rai ! con José Antonio Laordeta Un país. Os franceses le dicen dépaysage y els mos lo recentoron d’ista traza:

¿Cómo quieres que te quiera? Si esto ya no da más de sí. Cómo voy a abandonarte y el mar tan lejos de aquí.

Bel diya, quan prenemos conciencia (y aspero que no siga ya muit tardi) habremos de demanar o que mos furtaron y no perdonar as diudas historicas que teneban con nusatros para tener un gran estudiet en Madrit. Ixo si que ye mirar por a tuya chent, os politicos habrían de leyer-se más tesis de los cientificos y no tallar-lis as aduyas.


Soi seguro que ya habetz leyiu iste articlo de El País, estió muit celebre fa uns meses en os retes socials. Manimenos, estoi que ye interesant remerar o que aquí se ye dicindo. Agora que plegan as eleucions y que prencipiaran a fablar de lo bien que lo facioron o de lo mal que han lechislato, caldría prebar d’aturar iste exodo de la choventut. Mos creyemos que no pasa cosa, pero a reyalidat ye que son ya muitos amigos y conoxius os que deixaron Aragón mirant de trobar un esbenider millor en Londra, en Francia, en Madrit o en Barcelona. Yo yera o primer que lis diciba de marchar, ta estar cambrero aquí millor estar-lo difuera y entimás amilloras una luenga. Ye una cosa trista pero ye asinas, quí sape, puet estar que un diya tornes y que no siga en vancanzas.

Un aspeuto interesant ye que totz y totas d’os que marchoron heban rematau os suyos estudeos en a Universidat; Ta yo, ista ye a prencipal esferencia dentre os que marchoron en a post-guerra y en os anyos 60 y os que somos difuera en a autualidat.

No hay estadísticas oficiales sobre ellos. Nadie sabe cuántos son ni adonde se dirigen. No se agrupan bajo el nombre oficial de emigrantes. Son, más bien, una microhistoria que se cuenta entre amigos y familiares. “Mi hija está en Berlín”, “se ha marchado a Montpellier”, “se fue a Dubai” son frases que escuchamos sin reparar en el significado exacto que comportan. Escapan a las estadísticas de la emigración porque suelen tener un nivel alto de estudios y no se corresponden con el perfil típico de lo que pensamos que es un emigrante. Quizá en las cuentas oficiales figuren como residentes en el extranjero, pero deberían aparecer como nuevos exiliados producto de la ceguera de nuestro país.

Dengún mos dició de marchar, simplement creyimos que estaría o millor ta nusatros. Aspero que siga asinas.

No son, como dicen, una generación perdida para ellos mismos. No son los socorridos ni-nis que sirven para culpar a la juventud de su falta de empleo. Son una generación perdida para nuestro país y para nuestro futuro. Un tremendo error que pagaremos muy caro en forma de atraso, de empobrecimiento intelectual y técnico. Aunque todavía no lo sepamos.

Gracias a Concha Caballero por escribir o que muitos lis recentamos un diya a las nuestras familias y amigos.

Quereba que ista dentrada surtiese o diya 10 de marzo, diya que plegué ta Nueva Caledonia. Manimenos, bi-habió bels problemas con l’internet en ista isla y dica huet no podié configurar lo WordPress ta la conexión que tiengo aquí. Asinas que, de primeras, cal dicirle a Firefox 4, gracias. Poquer a poquer iré metiendo historietas y opinions sobre a vida aquí.

07/03/2011                         Zaragoza

A la fin plegó lo diya. Yera asperando dende chunio quan sabié que me heban otorgato a beca. Plegó lo diya a la fin y… caleba dicir «que tos vaiga bueno, mos veyeremos en nadal si tiengo suarde». Y… sí, la mía mai ploró. No heba veyiu as suyas glarimas muitas vegadas y, de seguras, nunca no ploró antis d’os míos viaches; ixo ha d’estar porque sape que isto no ye un viache normal y porque estaré muit luen quan ameniste d’estar con yo. Mai tamién sape que prencipia a mia vida profesional: ya quedó en a zaga os diyas de l’universidat, diyas en os que tornaba a sobén ta Anzanigo, diyas en os podía pillar un AVE y aparixer en la suya cumpleanyadas anque estiese con os desamens; ista vida me ha levato ta Moldavia (án aspero tornar bel diya) y agora aquí.

A mai le dicié que habría de tornar en nadal, que no caleba plorar. Surtiba de casa y marchaba ta la gara. Puyaba ta lo tren que me menaba ta Madrit y de ahí habrían de pasar 35 horas de viache dica Nueva Caledonia. Quan a la fin meteba un pied aquí no sabeba ya án yera, qué hora yera. En a mía capeza sentiba mientres feba una gambadeta por o centro de Nouméa «ya yes plegato, agora en un ratet a durmir y quan te rebelles ya veyeremos o que femos».

Yo siempre dicié que o facil ye no fer cambeos en a tuya vida, prebar de continar en o tuyo lugar. Marchar nunca no me pareixió o camín más simple. Ye verdat que ista ye a vida que he esleyiu. Podría haber estau en Aragón fendo… ¿cosa? Puet estar bella traducción de cabo ta quán, una correución con suarde, una churada si ixo. Y tanimientres? Cambrero en Anzanigo, teleoperata en Madrit.

No sé muit bien qué rispuesta dar quan me dicen: «qué suarde tiens!» «cómo me fería goyo a yo marchar tamién» «vives de puta mai». Tiengo suarde de que me den as becas, a verdat pero no ye tan facil. Quan marchas deixas a la tuya familia, ista vegada ta nueu meses, albandonas a los tuyos amigos, si tiens moza… a veyer si encara contina con tú quan tornes. Os comentarios, entimás, continan: «vas a conoixer a muita chent, feras muitos colegas…». Chent que conoixes en tres meses y a veyer quan tornas a charrar con els, colegas que dimpués de nueu meses me feré unas bieras con els si vienen ta Europa. Tamién ye verdat que son as mismas preguntas quan tornas y ye allora quan sapes que yes en casa. Ya tos recentaré o tema de as preguntas atro diya.

Una gran acarrazada dende Kanaky (Nueva Caledonia).